ХАНДИВ

О.ТОГОО

Зуд болж байна, Монголын хөдөөд. Малчдын амьжиргаа болсон хэдэн мал барагдах нь гэж айсан төр, олон нийт чадлынхаа хэрээр л хандив өгч, тусламжийн гараа сунгаж байх шиг. Мах, сүүгүй болчих нь гэж айсандаа биш л дээ. Ядарсан үед нэгэндээ туслах нь хаана ч байдаг л зүйл. Гэтэл зарим нь хотын биднийг тэжээж байгаа малчдад хүн бүр тусламж өгөх ёстой хэмээн шүлсээ үсчүүлэх нь ядаргаатай. Бид мах, сүүг нь зүгээр аваа юу?
Хаа холын Гаитид ч байгалийн гамшиг тохиож, газар хөдлөлтийн улмаас амь үрэгдсэн хүмүүсийн тоо хэдэн арван мянгад хүрлээ. Дэлхий даяараа л хандив, тусламж өгч байна. Гэхдээ хэлбэр нь манайхаас их өөр юм. Хандивыг гар утсаараа өгч байгаа бөгөөд амласан мөнгө нь тухайн хандивлагчийн утасны төлбөр дээр нэмэгдээд явчихна. “Mobile Giving Foundation” төрийн бус байгууллага арав гаруй хоногийн дотор 30 сая
доллар босгосон гэнэ. Цаана нь яг ийм зарчмаар ажиллаж байгаа цөөнгүй суваг бий. Хандивын доод хэмжээ 10 доллар. Энэнээс бага бол мессеж явахгүй.

Манайд яагаад ч юм иймэрхүү маягаар хандив босгохоос төвөгшөөх юм. Хандив өгөх хүсэлтэй ч концерт, тоглолт үзэх завгүй хүн олон. Харин мессеж бичээд хандив өргөчих гэвэл ганц хоёр мянган төгрөг “савчих” хүмүүс захаас аван бий. Тэгээд ч хандивын тоглолт энэ тэр чинь мундахгүй цаг зав шаардана. Тэгээд ч хандивыг мессежээр авах нь “гэзэг ороолгохгүй” байх давуу талтай. Олны нүдэн дээр хэдэн саяар нь амлачихаад луу унждаг сайхан гарууд цөөнгүй. Дараа нь зохион байгуулагчид тус болох гэсэн биш өрөнд унаж, хандивын мөнгө цохисон хардлагад унана. Хардах тал дээр ч бид лут л даа.

Мөн цаг зав муутай ажил хэрэгч хүмүүс, мөнгө хөрөнгөтэй компанийн захирлууд гуйлгаас залхсан байдаг тул ийм арга хэмжээнд очихоосоо цааргалдаг. Очоод өгөхгүй байж болохгүй, өглөө гэхэд багадуулчихвал тэрнээсээ эс юм болно. Нутгийнхаа ийм тийм уурхай, баялгийг ашиглачихаад царай алдсан харамч энэ тэрээрээ хэлүүлнэ. Тэгсэнд орвол гар утсаараа боломжийн юм явуулж, утасныхаа төлбөр дээр гаргуулчихаад явж байвал санаа амар. Хэрэгт дуртай сэтгүүлчид шалгаагаад байвал төлбөрийн хуудсаа үзүүлчихнэ биз.

Өрнөдөд дэлгэрсэн өөр нэг арга нь нэртэй жүжигчид, дуучид, алдартнууд 100 доллараас дээш хандив өгсөн хүмүүст өөрсдийн тоглосон кино, альбом, мэндчилгээгээ илгээх. Гэхдээ зүгээр л явуулчихдаггүй гэнэ. Урьд нь тухайн хандивлагчид хандсан халуун дулаан үгсийг хэлсэн бичлэгтэй. Тэрний тэр та ийм ийм зовлон зүдгүүрт унасан хүмүүст тусламжийн гараа сунгасанд талархлаа илэрхийлж үүнийг илгээв гэх мэт. Зарим нь ч шууд сая саяар чулуудаж байна. Гольфчин Тайгер Вудс гурван сая, жүжигчин Леонардо ди Каприо нэг сая
доллар гэх мэтчилэн хөөрхий Гаитид өгч байна. Айлын хүүхдүүд ч яахав ингэдэг юм байж. Нутгийнхаа уул усыг санан, дөрвөн уулын дунд тарчилж байдаг манай алдартнууд ч удахгүй хандивлаж өгөх вий. Уул усныхаа тахилга, мөргөлд залагдан очиж, олон саяын үнэтэй унаа тэргээр байлдаг наадамд нь хүчээ үзүүлж, хурдан буянаа сойдог алдарт бөхчүүд, уяачид (уяач улс төрчид мөн ч олон бий дээ) нутгийн олныхоо магнайг тэнийлгэнэ гэдэгт малчин та эргэлзэх хэрэггүй шүү. Гагцхүү хандиваа хэрхэн өгөхөө мэдэхгүй байж мэднэ. Аль болох хялбар арга олж өгөх гэж чадан ядан үзэж байгаа маань энэ. Өнөөдөр манай улсад бараг хоёр сая гар утас хангинаж байна шүү дээ.